AÇIKLAMA:

 

Leyl Sûresi, bundan önceki Şems ve Tekviyr Sûreleri’nde âlem metaforlarıyla dikkat çekilen hususların insan özelindeki realitesinin bir açıklaması gibidir!..

Bu sûre’nin nüzûl sebebi için şöyle denir:

Rivayetlere göre bu sûre, Hz. Ebû Bekr ra.’ın cömertliği, infakı (Hz. Bilâl’i, Ümmeye B. Halef’den yüksek bir bedele satın alıp azâd etmesi), takvâsı ve tasdiki ile, Ümeyye B. Halef‘in şakaveti, cimriliği, kendini arınma ve takvâ’dan mustağni gören cahiliye taassubu ve hakikati (kelime-i tevhîd gerçeğini, Rasûlullâh a.s.ı) yalanlayarak hakikatini inkârı hakkında nâzil olmuştur!..

Hz. Alî ra.’dan naklen bir rivayet de şöyledir:

Biz Ba’kıy el-Ğarkad'da bir cenaze vesilesiyle Rasûlullâh (s.a.v.) ile beraber idik... Hz. Rasûlullâh (s.a.v.) oturdu, biz de onun etrafında oturduk...

Rasûlullâh:

“Sizden hiçbir kimseniz yoktur ki/nefes alıp veren hiçbir kimse yoktur ki, Allâh onun cennetteki veya ateşteki yerini (saîd veya şakî’liğini) bilmiş/yazmış olmasın!” dedi... 

Bunun üzerine biz:

“Yâ RasûlAllâh, şimdi biz yazımıza dayanıp ameli terk mi edelim/(yaptıklarımıza) güvenmeyelim mi?” deyince, “Amel edin! Çünkü herkes ne için yaratılmış ise, o ona kolay kılınmıştır!” buyurdu ve şu (5-7) âyetini okudu:

“Kim verir ve korunursa, El Hüsnâ’yı (en güzelini hakikati olarak) tasdik ederse, böylece ona en kolayı kolaylaştırırız!”

 

“B”İsmillâhir Rahmânir Rahıym

1-) Velleyli izâ yağşâ;

Kasem ederim örttüğü vakit geceye,

2-) Vennehari izâ tecellâ;

Parlayıp açığa çıktığında gündüze,

3-) Ve ma halekazzekere vel’ünsâ;

Erkeği ve dişiyi (etken ve edilgeni) yaratana ki,

4-) İnne sa’yeküm leşetta;

Muhakkak ki çalışmanız, elbette farklı amaçlara dönüktür.

5-) Feemma men a’ta vetteka;

Kim verir ve korunursa,

6-) Ve saddeka BilHüsna;

El Hüsnâ’yı (en güzelini hakikati olarak) tasdik ederse,

7-) Fesenüyessiruhu lilyüsra;

Böylece ona en kolayı kolaylaştırırız!

8-) Ve emma men bahıle vestağnâ;

Ama kim de cimrilik eder ve müstağni olursa (arınmaya, korunmaya ihtiyaç duymazsa);

9-) Ve kezzebe BilHüsna;

El Hüsnâ’yı (en güzelini hakikati olarak) yalanlarsa;

10-) Fesenüyessiruhu lil’usra;

Ona en zoru (hakikatten ve Sünnetullâh’tan perdeli yaşamayı) kolaylaştırırız!

11-) Ve ma yuğniy ‘anhu maluhû izâ teredda;

(Cehenneme) yuvarlandığında, malı (zenginliği) ona hiçbir fayda sağlamaz.

12-) İnne ‘aleyna lelhüda;

Muhakkak ki hakikate erdirmek bize aittir.

13-) Ve inne leNA lel’ahırete vel’ûla;

Muhakkak ki bizimdir gelecek sonsuz yaşam da şu anki de!

14-) Feenzertüküm naren telezza;

Sizi, çok alevlenen ateşe karşı uyardım.

15-) Lâ yaslâha illel’eşka;

Ona sadece en şakî maruz kalır.

16-) Elleziy kezzebe ve tevellâ;

O ki, yalanlamış ve (hakikatinden) yüz çevirmişti!

17-) Ve seyücennebühel’etka;

En çok korunan ise ondan uzaklaştırılacaktır.

18-) Elleziy yü’tiy malehû yetezekkâ;

O ki, arınmak için zenginliğini başkalarına harcar (yığmaz)...

19-) Ve ma liehadin ‘ındehu min nı’metin tücza;

Bunu ne karşılık bekleyerek yapar (ne de kendisine yapılanların karşılığı olarak)!

20-) İllebtiğâe vechi Rabbihil e’lâ;

Yalnızca Âlâ olan Rabbinin vechini arzuladığı için!

21-) Ve lesevfe yerda;

Elbette rızaya erecektir!