A’lâ Sûresi: 1-19
AÇIKLAMA:
Hz. Rasûlullâh (a.s.)’ın “Efdalül Müsebbihât”, yani “Tesbih edenlerin (Tesbih ile başlayan Hadiyd, Haşr, Saff, Cumu’a, Teğâbun sûrelerinin) en faziletlisi” diye isimlendirdiği A’lâ Sûresi, kaynak tertiplerde 8.sıraya yerleştirilir...
6.âyetteki “Senukriuke= Sana OKUtacağız!” ibaresinin takdiri, “senec’alüke KARİEN= seni bir OKUYAN/OKUYUCU yapacağız!” demektir ki; bu, Hirâ’da ilk “ikra’= OKU!” denildiğine “Mâ ene BiKARİİN= Ben bir OKUYAN değilim!” niyazının da bir cevabıdır!..
Sûre, bu yönüyle ve buna atfedilen “sana...kolaylaştıracağız” ifadesiyle Alak-Müddessir arasından sonra Duha&İnşirâh Sûrelerinden sonrası ilk uygun yerdir!..
Hz. Rasûlullâh (a.s.)’ın vitr ve cuma salâtı başta olmak üzere salâtlarında en çok okumayı tercih ettiği sûrelerden biridir... Hatta vefatından önce cemaata en son imam olduğu akşam namazında da ilk rekât’ta bu sûreyi, ikinci rekât’ta da Kâfirûn Sûresi’ni zamm-ı sûre olarak okumuştur!..
Hz. Rasûlullâh a.s.ve ashabı, “Sebbihisme RabbiKEl A’lâ”yı (1.âyeti) okuduklarında: “Subhâne Rabbiyel A’la” (Subhânsın, el-A’lâ Rabbimiz!) diye tesbîh ederlerdi!..
Nitekim diğer bir rivayette: “HatemünNebiy (s.a.v.): ‘Onu (Subhâne Rabbiyel A’lâ’yı) secdelerinizde kılın (secdeniz bununla olsun; O’nu tesbîh edin)!’ dedi” denilmektedir!..
ALLÂH’a “EKBER” işareti gibi, “A’L” işareti var burada!..
“EKBER” olanı zikir, “A’L” olanı tesbih!..
“B”İsmillâhir Rahmânir Rahıym
1-) Sebbihisme Rabbikel e’lâ;
Rabbinin en âlâ ismini tespih et (Esmâ’sıyla hakikatin olan Rabbinin âlâ oluşunu derûnundan yaşa)!
2-) Elleziy haleka fesevva;
O ki, (bedeni) yarattı da düzenledi.
3-) Velleziy kaddere feheda;
O ki, takdir etti de hidâyet etti (kemâlâtını izhar için kılavuzladı).
4-) Velleziy ahrecelmer’a;
O ki, mer’ayı (bedenlerin yararlanacağı ortamı) oluşturdu!
5-) Fece’alehu ğusâen ahvâ;
(Sonunda da) onu simsiyah çer - çöp (toprağa atılacak ceset) kıldı.
6-) Senukriüke fela tensa;
Sana OKUtacağız da unutmayacaksın!
7-) İlla maşâAllâh* inneHu ya’lemulcehre ve ma yahfâ;
Allâh’ın dilediği müstesna... Muhakkak ki O, açığa çıkanı da bilir, gizleneni de.
8-) Ve nüyessirüke lilyüsra;
Biz sana en kolayı kolaylaştıracağız!
9-) Fezekkir in nefe’atizzikra;
Eğer zikra (hatırlatma) fayda verirse, hatırlat!
10-) Seyezzekkerü men yahşâ;
Haşyet duyan hatırlayıp düşünecektir!
11-) Ve yetecennebühel’eşka;
En şakî ise ondan kaçacaktır!
12-) Elleziy yaslennarelkübra;
O (en şakî) ki, en büyük ateşe (Allâh’tan ebedî uzak düşmüşlüğe) maruz kalır!
13-) Sümme lâ yemûtü fiyha ve lâ yahyâ;
Sonra orada ne ölür (kurtulur); ne de dirilir (hakikatin ilmiyle)!
14-) Kad efleha men tezekkâ;
Arınıp saflaşan, gerçekten kurtulmuştur!
15-) Ve zekeresme Rabbihi fesallâ;
Rabbinin ismini zikredip (hatırlayıp) bilfiil salât eden (yaşayan) kurtulmuştur.
16-) Bel tü’sirunelhayateddünya;
Fakat siz dünya hayatını (en aşağı yaşam düzeyini) tercih ediyorsunuz!
17-) Vel’ahıretü hayrun ve ebka;
Hâlbuki Âhiret (kudret - bilinç boyutu) daha hayırlı ve daha kalıcıdır.
18-) İnne hazâ lefissuhufil’ûla;
Muhakkak ki bu (bildirilen realite, ilim), ilk bilgilerde de (vardı).
19-) Suhufi İbrahiyme ve Mûsa;
İbrahim’in ve Musa’nın bilgilerinde!