AÇIKLAMA:

 

Fecr Sûresi, kendinden önceki Leyl (gece) Sûresi’inde geçen konu ve tanımlamalarla bağlantılı daha kapsamlı açılımlar getirmektedir (on gece, çift-tek, mal sevgisi-cimrilik, vb)!..

İlk defa Şems (güneş) Sûresi’nde bahsedilen “nefs”i daha derinlikli tanıtan, onun mertebelerine işaret eden en güzel tanımlamalar da (muhtemelen daha sonra) bu sûre’nin sonuna yerleştirilmiştir!..

15-26 âyetlerinin Ümeyye B. Halef (Rasûlullâh’ı inkâr eden insan) hakkında nâzil olduğu rivayet edilmektedir!..

27-30 âyetlerinin ise Hz. Ebû Bekr ra. veya Hz. Osmân ra. (MÜMİN KUL) hakkında nâzil olduğu rivayet edilmektedir!..

Abdullâh İ. Abbâs ra. diyor ki, bu âyetler nâzil olduğunda/okunduğunda Ebû Bekr (ra) orada oturmaktaydı...

“Yâ Rasûlallâh, bu ne kadar güzeldir!” dedi de Hz. Rasûlallâh (s.a.v.) şöyle buyurdu: “Bunlar sana söylenecek!”

Hz. Osmân ra. için rivayete gelince... Hicretin ilk yıllarında müslümanların su ihtiyaçlarına cevap verecek yeterli su kaynağı yoktu... Hz. Rasûlullâh (a.s)’ın teşviki ile Hz. Osmân ra., Rûme Kuyusu’nu satın alıp vakfeder... Bunun üzerine bu âyetler nâzil olur!..

 

“B”İsmillâhir Rahmânir Rahıym

1-) Vel fecr;

Kasem ederim o Fecr’e,

2-) Ve leyalin ‘aşr;

On geceye,

3-) Veşşef’ı velvetr;

Çift’e ve Tek’e!

4-) Velleyli izâ yesr;

Geçip gittiğinde o geceye...

5-) Hel fiy zâlike kasemün li ziy hıcr;

(Nasıl) işte bunlarda akıl sahibi için bir yemin yok mu?

6-) Elem tera keyfe fe’ale Rabbüke Bi’Ad;

Görmedin mi Rabbin nasıl yaptı, Ad’a (Hud’un toplumu),

7-) İreme zâtil ‘ımâd;

Çok sütunlu (belde) İrem’e?

8-) Elletiy lem yuhlak mislüha fiylbilad;

Ki beldeler içinde onun benzeri yaratılmamıştı!

9-) Ve Semûdelleziyne cabussahre Bilvad;

(Rabbin ne yaptı) vadide kayaları oyan Semud’a (Sâlih’in toplumu)?

10-) Ve fir’avne ziyl’evtad;

Yüksek direklerin (piramitlerin) sahibi Firavun’a.

11-) Elleziyne tağav fiylbilad;

Onlar ki, beldeler içinde benlikle azgınca yaşamışlardı.

12-) Feekseru fiyhelfesad;

Onlarda fesadı çoğaltmışlardı!

13-) Fesabbe ‘aleyhim Rabbüke sevta ‘azâb;

Bu sebeple Rabbin onların üzerine, azabın kamçısını indirdi.

14-) İnne Rabbeke lebil mirsad;

Muhakkak ki Rabbin, tamamıyla gözetlemektedir.

15-) Femmel’İnsanu izâ mebtelâhu Rabbühu feekremehu ve na’amehu feyekulü Rabbiy ekremen;

Ama insana gelince, Rabbi onu denemek için ikram edip, onu nimetlendirirse: “Rabbim bana ikram etti, üstün kıldı” der (şımarır)!

16-) Ve emma izâ mebtelâhü fekadere ‘aleyhi rizkahu feyekulü Rabbiy ehanen;

Fakat onu belâ ile deneyip geçimini daraltır ise: “Rabbim beni alçaltıp zelil kıldı” der (isyan eder, sabretmez)!

17-) Kellâ bel lâ tükrimûnelyetiym;

Hayır! Hayır, yetime ikram etmiyorsunuz!

18-) Ve lâ tehâddune ‘alâ ta’amilmiskiyn;

Yoksulları yedirip doyurmaya birbirinizi teşvik etmiyorsunuz.

19-) Ve te’külûnettürase eklen lemma;

Mirası toptan yiyorsunuz!

20-) Ve tühıbbûnelmâle hubben cemma;

Malı da pek çok seviyorsunuz, toplayıp yığarcasına.

21-) Kellâ izâ dükketil’Ardu dekken dekkâ;

Hayır, (böyle yapmayın)! Arz (beden sarsılıp), darmadağın edildiğinde,

22-) Ve câe Rabbüke velMelekü saffen saffâ;

(Ölümle) Rabbin (hükmü) ve el Melek (kuvveler) saf saf dizildiğinde,

23-) Ve cie yevmeizin Bicehenneme yevmeizin yetezekkerül’İnsanu ve enna lehüzZikra;

(İşte) o süreçte, cehennem de getirilir (Dünya’yı kuşatır)! (İşte) o süreçte, insan hatırlayıp düşünür... (Fakat) Zikra’nın (hatırlamanın)ona nasıl faydası olur (beden - beyin yok artık ruhu geliştirecek)?

24-) Yekulü ya leyteniy kaddemtü lihayâtiy;

“Keşke hayatım (şu yaşamım) için önceden yararlı şeyler yapsaydım!” der.

25-) Feyevmeizin lâ yu’azzibu ‘azâbeHU ehad;

Artık o süreçte, O’nun azabı gibi hiçbir kimse azap edemez!

26-) Ve lâ yûsiku vesakaHU ehad;

Hiç kimse O’nun bağladığı gibi bağlayamaz!

27-) Ya eyyetühen Nefsül Mutmainneh;

“Ey Nefs-i Mutmainne (Hakikati yaşamakta tatmine ulaşmış bilinç)!”

28-) İrci’ıy ila Rabbiki radıyeten mardıyyeten;

“Radiye olarak, Mardiye olarak (Seyir ve tasarruf kemâlâtını yaşayan olarak) Rabbine (Esmâ hakikatine) dön (şuur olarak)!”

29-) Fedhuliy fiy ‘ıbadİY;

“Kullarımın (‘sanı varlığı’ ‘yok’luğa dönüşmüş olarak işlevlerine devam edenler) içine dâhil ol!”

30-) Vedhuliy cennetİY;

“Cennetim’e dâhil ol!”