AÇIKLAMA:

 

Cumu’a Sûresi: 1-8 âyet grubu, kaynak tertiplerin önemli bir kısmında Saff Sûresi’nden sonraya yerleştirilmiş!..

Hayber Fethi’nde müslüman olan Ebû Hüreyre ra.’den naklen “Biz, Nebi (s.a.v.)'in yanında oturuyorduk... O'na Cumu'a Sûresi inzâl oldu da bize okudu!” rivayetine göre Cumu’a Sûresi, Hayber Fethi yılı nâzil olmuştur!.. Ancak sebeb-i nüzûl rivayetleri ve temâsı itibarıyla 1-8 ile 9-11 âyet gruplarını farklı zamanlarda nâzil olmuş kabul edebiliriz!..

“Kendilerine Tevrat yükletilip sonra onu taşıyamayanların (gereğince amel etmeyenlerin; Ümmî Nebi Rasûlü tasdik etmeyenlerin) misali, büyük kitaplar taşıyan eşeğin misali gibidir! Allâh’ın işaretlerini (Allâh özelliklerini) yalanlayan (beşerî akıl ve amelle yetinen) toplumun durumu ne kötüdür! Allâh zâlimler topluluğunu hakikate erdirmez. De ki: ‘Ey Yahudi olanlar! İnsanlardan yalnızca kendinizin Allâh’ın velîleri (himaye ettiği dostları) olduğunu sanıyorsunuz! Sözünüzde sadıksanız, hadi ölümü temenni edin (bu beden/dünya yaşamına düşkünlük, ruhanî yaşamdan uzaklık?)!’”(Cumu’a: 5-6) âyet grubu, yahudiler’den  “Bizler Halîl’urRahmân'ın oğullarıyız; Allâh'ın oğlu Uzeyr ve diğer Nebiler bizdendir; NÜBÜVVET ne zaman Arapların oldu ki?...” gibi söyleyenler hakkında nâzil olduğu rivayet edilir!..

Soy, bilgi/din ve entellektüel düzey olarak üstün olduklarını düşünüp, kendi dışındakileri (araplar vs) “ÜMMΔ (okur yazar olmayan, kitap ehli olmayan, hakikat bilgisinden cahil) kabul eden İsrailOğullarına ve onların dindarlıklarının bir rüknü olan SEBT (cumartesi) gününe mukabil bu sûre’de vurgulanan Hz. Muhammed a.s. kemâli!..

 

“B”İsmillâhir Rahmânir Rahıym

1-) Yüsebbihu Lillâhi ma fiysSemavati ve ma fiyl’Ardıl MelikilKuddûsil’AziyzilHakiym;

Semâlarda ve arzda her ne varsa; Melik, Kuddûs, Aziyz ve Hakiym olan (dilediği mânâları açığa çıkarması için onları yaratan) Allâh’ı (işlevleriyle) tespih etmedeler!

2-) HUvelleziy be’ase fiyl’ummiyyiyne Rasûlen minhüm yetlu ‘aleyhim âyâtiHİ ve yüzekkiyhim ve yu’allimuhümülKitabe velHikmete, ve in kânu min kablu lefiy dalâlin mubiyn;

O ki, ümmîler içinde kendilerinden Rasûl bâ’s etti ki; onlara O’nun işaretlerini okuyan, onları saflaştıran ve onlara Kitabı (hakikat ve Sünnetullâh BİLGİsi) ve Hikmeti (oluşum sistemi bilgisi) öğretsin. Oysa onlar daha önce apaçık bir inanç sapıklığı içindeydiler.

3-) Ve âhariyne minhüm lemma yelhaku Bihim* ve HUvel’AziyzülHakiym;

Onların dışında, henüz kendilerine katılmamış başkalarına da (O Rasûlü bâ’s etti)! O Aziyz’dir, Hakiym’dir.

4-) Zâlike fadlullahi yü’tiyhi men yeşa’* vAllâhu Zülfadlil ‘Azıym;

İşte bu Allâh’ın fazlıdır, onu dilediğine verir! Allâh azîm lütuf sahibidir.

5-) Meselülleziyne hummilutTevrate sümme lem yahmilûha kemeselilhımari yahmilu esfara* bi’se meselülkavmilleziyne kezzebu Biâyâtillâh* vAllâhu lâ yehdilkavmezzâlimiyn;

Kendilerine Tevrat yükletilip sonra onu taşıyamayanların misali, büyük kitaplar taşıyan eşeğin misali gibidir! Allâh’ın işaretlerini yalanlayan toplumun durumu ne kötüdür! Allâh zâlimler topluluğunu hakikate erdirmez.

6-) Kul ya eyyühelleziyne hadu in ze’amtum enneküm evliyau Lillâhi min dûninNasi fetemennevulmevte in küntüm sadikıyn;

De ki: “Ey Yahudi olanlar! İnsanlardan yalnızca kendinizin Allâh’ın velîleri (himaye ettiği dostları) olduğunu sanıyorsunuz! Sözünüzde sadıksanız, hadi ölümü temenni edin!”

7-) Ve lâ yetemennevnehu ebeden Bima kaddemet eydiyhim* vAllâhu ‘Aliymun Bizzâlimiyn;

Elleriyle yaptıkları yüzünden onu (ölümü) ebediyen temenni etmezler! Allâh zâlimleri Aliym’dir!

8-) Kul innelmevtelleziy tefirrune minhu feinnehu mülâkıyküm sümme tureddune ila ‘Alimilğaybi veşşehadeti feyünebbiüküm Bima küntüm ta’melun;

De ki: “Kendisinden kaçmaya çalıştığınız ölüm mutlaka size ulaşacaktır! Sonra gayb ve şehâdeti Bilen’e döndürülürsünüz; sizde yapmakta olduklarınızın getirisinin haberini açığa çıkarır!”